یبوست چیست؟
یبوست یکی از مشکلات شایع گوارشی است که در افراد مسن بیشتر دیده می شود. در این مشکل گوارشی، مدفوع بسیار سفت و خشک شده و دفع آن با دشواری صورت می گیرد. همچنین کاهش تعداد دفعات اجابت مزاج (کمتر از سه بار در هفته) نیز به عنوان یبوست در نظر گرفته می شود.
علل ایجاد یبوست چیست؟
یبوست می تواند در اثر عوارض جانبی برخی داروها (مانند بعضی از مسکن های قوی، داروهای ضد افسردگی، قرص آهن)، نوشیدن مایعات به میزان ناکافی، استفاده اندک از غذاهای حاوی فیبر، فعالیت و تحرک ناکافی و یا بعضی بیماری های دستگاه گوارش به وجود آید.
یبوست چه زمانی خطرناک است؟
یبوست معمولا خفیف و کوتاه مدت است. اما یبوست شدید و طولانی مدت عوارضی مانند هموروئید (بواسیر)، شقاق مقعد و حتی انسداد روده را به همراه دارد و می تواند سبب کاهش کیفیت زندگی شود. همچنین در صورت وجود هر یک از موارد زیر همراه با یبوست لازم است به پزشک مراجعه شود تا بررسی های بیشتری به عمل آید:
- اجابت مزاج همراه با خونریزی یا دفع مدفوع تیره رنگ (سیاه رنگ)
دفع مدفوع با رنگ تیره یا همراه با خون روشن می تواند نشانه ای از خونریزی در قسمت های مختلف دستگاه گوارش باشد. وجود التهاب در روده، آسیب دیدگی یا پارگی جدار روده، وجود زخم یا توده بدخیم در دیواره روده از جمله علل خونریزی در دستگاه گوارش به شمار می آیند. البته توجه داشته باشید که برخی مواد خوراکی (بلوبری، شیرین بیان) یا بعضی داروها (قرص آهن) نیز می توانند باعث تیرگی رنگ مدفوع شوند.
- درد شکمی
درد شدید شکمی همراه با یبوست می تواند نشان دهنده بروز یک مشکل اورژانسی نیازمند جراحی باشد. نمونه هایی از این مشکلات عبارتند از:
- آپاندیسیت: در این عارضه زایده آپاندیس در ابتدای روده بزرگ، ملتهب و گاهی اوقات نیز عفونی می شود. درد معمولا در قسمت پایین و راست شکم احساس می شود. کاهش یا فقدان اشتها و تب از دیگر علائم بروز این عارضه می باشند.
- دیورتیکولیت: در این وضعیت دیورتیکول ها، که زواید کیسه مانند کوچکی در دیواره روده بزرگ هستند، دچار التهاب و عفونت می گردند. درد معمولا در ناحیه پایین و چپ شکم و به صورت مداوم یا متناوب احساس می شود. علاوه بر یبوست و درد، تهوع، استفراغ و تب نیز ممکن است وجود داشته باشد.
- گیر افتادن و اختناق فتق کشاله ران: گاهی اوقات کیسه فتق و محتویات آن (قسمتی از روده ها) در ناحیه کشاله ران به شدت تحت فشار قرار گرفته و خون رسانی به آن مختل می شود. این وضعیت سبب می شود یبوست با درد شدید شکمی (معمولا به صورت ناگهانی) همراه گردد. علائم دیگری مانند تهوع، استفراغ یا ایجاد یک برآمدگی قرمز، ارغوانی یا سیاه رنگ در ناحیه کشاله ران نیز قابل مشاهده است. این عارضه به درمان جراحی فوری نیاز دارد.
- تب
- کاهش وزن ناخواسته
- بروز یبوست به صورت یک مشکل جدید که با توجه به گذشته شما غیرطبیعی محسوب شود.
- وجود یبوست به مدت بیش از سه هفته
چگونه می توان یبوست را درمان نمود؟
در ابتدا ایجاد تغییراتی در سبک زندگی می تواند در بهبود یبوست موثر واقع شود. نوشیدن آب و مایعات به میزان کافی، استفاده بیشتر از غذاهای فیبردار (میوه ها، سبزیجات و غلات کامل)، ورزش و فعالیت بدنی منظم، خودداری نکردن از اجابت مزاج هنگام احساس نیاز، همگی در درمان یبوست کمک کننده است.
